ΑΦΙΕΡΩΜΑ: Η οικονομική πολιτική στην εποχή της κλιματικής αλλαγής

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΟΣ

ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΒΑΣΙΛΑΤΟΣ,
Καθηγητής και Πρόεδρος Τμήματος Οικονομικής Επιστήμης του ΟΠΑ

Σύμφωνα με την οικονομική επιστήμη, οι «αποτυχίες της αγοράς» (market failures) δικαιολογούν την παρέμβαση της οικονομικής πολιτικής. Οι «αποτυχίες της αγοράς» είναι στρεβλώσεις που χαρακτηρίζουν τη λειτουργία των αγορών που με τη σειρά τους συνεπάγονται στρεβλή κατανομή των πόρων με αρνητικό αντίκτυπο στην παραγωγή, τις τιμές και την κοινωνική ευημερία. Μία, η σημαντικότερη ίσως, τέτοια στρέβλωση, αποτελεί η ύπαρξη εξωτερικοτήτων, παραγόντων δηλαδή που, αν και μπορεί να επηρεάζουν τις δραστηριότητες και την ευημερία όλης της κοινωνίας είτε με επωφελή είτε με δυσμενή τρόπο, οι αγορές, και συγκεκριμένα ο μηχανισμός των τιμών, δεν τις λαμβάνουν υπ’ όψιν ή δεν τις αποτιμούν ορθώς.

Η κλιματική αλλαγή έχει αναγνωριστεί ως η πιο σημαντική εξωτερικότητα που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα, άρα και η παγκόσμια οικονομία. Είναι μάλιστα μια εξωτερικότητα με διαχρονικό και διεθνή χαρακτήρα. Από τη στιγμή που η επιστήμη σήμερα συγκλίνει στην άποψη ότι η κλιματική αλλαγή είναι ένα φαινόμενο που προκαλείται ανθρωπογενώς, η μη λήψη επαρκών μέτρων μετριασμού των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου μπορεί να έχει σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις στην ανθρώπινη ευημερία. Και είναι συνεπώς η ίδια η οικονομική θεωρία που δικαιολογεί την παρέμβαση.

Στόχος αυτού του σύντομου αφιερώματος δεν είναι προφανώς μια ενδελεχής αποτύπωση και ανάλυση του τεράστιου αυτού ζητήματος. Αντίθετα, επικεντρώνεται στον τρόπο με τον οποίο η οικονομική επιστήμη εντάσσει το πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής στο πλαίσιο ανάλυσης μιας οικονομίας και της άσκησης πολιτικής, είτε σε μακροοικονομικό είτε σε μικροοικονομικό επίπεδο. Η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη, η αλλαγή του κλίματος και οι φυσικές καταστροφές έχουν αναπόφευκτες επιπτώσεις στην οικονομία και στην κοινωνία. Η κλιματική αλλαγή αναδεικνύει μια νέα πρόκληση για την οικονομική πολιτική, τόσο σε επίπεδο σχεδιασμού όσο και σε επίπεδο αναζήτησης νέων εργαλείων παρέμβασης. Η οικονομική πολιτική είναι αυτή που θα παίξει κυρίαρχο ρόλο στην προσπάθεια μετάβασης σε μια πιο βιώσιμη, και περιβαλλοντικά φιλική οικονομία, καθιστώντας την πιο ανθεκτική στις πιέσεις της κλιματικής αλλαγής. Κομβικός δε, θα είναι ο ρόλος της οικονομικής πολιτικής στην ενθάρρυνση της τεχνολογικής προόδου ώστε να συμβαδίζουν αρμονικά η οικονομική ανάπτυξη, η ευημερία και ο σεβασμός στο περιβάλλον.

ΓΡΑΦΟΥΝ ΟΙ

Πράσινη μετάβαση και αναδυόμενες οικονομίες
ΕΥΗ ΠΑΠΠΑ | Αντιπρόεδρος Επιτροπής Επιχειρηματικού Κύκλου της Ευρωζώνης, Εξωτερικό Μέλος του Πορτογαλικού Συμβουλίου Δημόσιων Οικονομικών, Καθηγήτρια στο Universidad Carlos III de Madrid

Κλιματική Aλλαγή και οδικές μεταφορές
ΕΥΘΥΜΙΑ ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΥ | Επίκουρη Καθηγήτρια Τμήματος Οικονομικής Επιστήμης του ΟΠΑ

Ο ρόλος της ανθρώπινης συμπεριφοράς
ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΟΠΟΥΛΟΣ | Αναπληρωτής Καθηγητής Τμήματος Οικονομικής Επιστήμης του ΟΠΑ

Άδειες εκπομπής ρύπων και τραπεζική χρηματοδότηση
ΦΑΜΠΙΟ ΑΝΤΩΝΙΟΥ |  Επίκουρος Καθηγητής Τμήματος Οικονομικής Επιστήμης του ΟΠΑ